สร้างมูลค่าเพิ่มสำหรับสหกรณ์ภาคการเกษตรด้วย EVA...ตอนที่ 1

โดย โครงการพัฒนาระบบวิเคราะห์และวัดผลมูลค่าเพิ่มเชิงเศรษฐกิจและสังคม SEVA

ทบทวนความจำ - หันมอง...การสร้างมูลค่าเพิ่มเชิงเศรษฐกิจ

มูลค่าเพิ่มเชิงเศรษฐกิจ หรือ Economic Value Added: EVA เป็นเครื่องมือที่ใช้วัดผลการดำเนินงานของธุรกิจในเชิงเศรษฐศาสตร์ ที่นับรวมต้นทุนค่าเสียโอกาส (Opportunity Cost) ของเงินลงทุนทั้งหมดเป็นส่วนหนึ่งของต้นทุนของธุรกิจ ทำให้ผลกำไรที่ได้หลังหักต้นทุนเงินลงทุน เป็นผลกำไรที่แท้จริงและสร้างมูลค่าเพิ่มให้แก่องค์กรโดยการคำนวณ EVA ในทางปฏิบัติไม่สามารถทำได้ง่ายนักเนื่องจากรายการปรับปรุงมีจำนวนมาก อย่างไรก็ตาม
หลักการและแนวคิดของการคำนวณ EVA สำหรับสหกรณ์สามารถสรุปเป็นสูตรสำเร็จรูปได้ดังนี้

EVA = กำไรจากการดำเนินงานหลังหักภาษี (NOPAT) - ต้นทุนเงินลงทุน (Cost of Capital)

มูลค่าเพิ่มเชิงเศรษฐกิจของสหกรณ์ภาคการเกษตร ปี 2548 – 2550

จากข้อมูลการดำเนินงานของสหกรณ์ภาคการเกษตรในปี 2548-2550 พบว่า รายได้โดยรวมของสหกรณ์ภาคการเกษตรมีการขยายตัวเพิ่มขึ้นจาก 6.7 หมื่นล้านบาทในปี 2548 เป็น 9.4 หมื่นล้านบาทในปี 2550 ขณะที่ยอดกำไรสุทธิอยู่ที่ 1.7 - 1.9 พันล้านบาท ซึ่งแสดงให้เห็นว่า สหกรณ์ภาคการเกษตรยังคงสามารถสร้างกำไรทางบัญชีอย่างต่อเนื่องในช่วงเวลาดังกล่าว

จากตารางข้างต้น ด้วยแนวคิดเรื่องมูลค่าเพิ่มเชิงเศรษฐกิจ EVA ประสิทธิภาพในการดำเนินงานของสหกรณ์ภาคการเกษตร พบว่า ค่า EVA ของสหกรณ์ภาคการเกษตรในปี 2548 มีค่าติดลบ 249 ล้านบาท ซึ่งเป็นสัญญาณเตือนภัยด้านประสิทธิภาพการดำเนินงาน แต่เมื่อวิเคราะห์ถึงแนวโน้มการปรับตัวของมูลค่า EVA พบว่าเป็นการปรับตัวที่ดีขึ้นอย่างต่อเนื่อง หรือมีมูลค่า EVA ติดลบน้อยลงเป็น 139 ล้านบาทในปี 2549 และกลายเป็นบวกที่ 228 ล้านบาทในปี 2550 ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความสามารถของผู้บริหารในการปรับปรุงประสิทธิภาพการดำเนินงานให้ดีขึ้นในช่วงปี 2548-2550

รูปที่ 2 – มูลค่าเพิ่มเชิงเศรษฐกิจ EVA ของสหกรณ์ภาคการเกษตร ปี 2548 – 2550

เมื่อแบ่งแยกสหกรณ์ภาคการเกษตรออกตามประเภทหลัก 3 ประเภท คือ สหกรณ์ประมง สหกรณ์นิคม และสหกรณ์การเกษตร พบว่าสหกรณ์ทั้ง 3 ประเภทมีรูปแบบและแนวโน้มของค่า EVA ที่แตกต่างกัน ดังแสดงในรูปที่ 2 ดังนี้

โดยสหกรณ์ประมงมีแนวโน้มที่จะตกอยู่ในสถานการณ์ที่ทำลายมูลค่าของตนเอง เนื่องจากมูลค่า EVA
ติดลบต่อเนื่องทั้ง 3 ปี สาเหตุหลักมาจากความสามารถในการทำกำไรของสหกรณ์ประมง ที่ทำให้ผลดำเนินงาน
ขาดทุนสุทธิเพิ่มขึ้นต่อเนื่องจาก 23 ล้านบาทในปี 2548 เป็น 82 ล้านบาทในปี 2550

ส่วนสหกรณ์นิคมนั้นมีประสิทธิภาพในการดำเนินงานที่ดีขึ้นเพียงเล็กน้อย แม้ว่า EVA มีค่าติดลบทั้ง 3 ปี แต่มีแนวโน้มปรับตัวดีขึ้นอย่างต่อเนื่อง ซึ่งเกิดจากการที่สหกรณ์นิคมเพิ่มเงินลงทุนในการสร้างยอดขายและสร้าง
ผลกำไรในอัตราที่สูงกว่าต้นทุนของเงินทุน (Profitable Growth Approach)

ขณะที่สหกรณ์การเกษตรแสดงให้เห็นถึงการฟื้นตัวของมูลค่าเพิ่มจากกำไรจากการดำเนินงานที่ดีขึ้นและต้นทุนของเงินลงทุนที่ลดลง ช่วยลดต้นทุนค่าเสียโอกาสของเงินลงทุน และช่วยให้ EVA ของสหกรณ์การเกษตร
ปรับตัวดีขึ้นจาก -149 ล้านบาท ในปี 2548 เป็น 288 ล้านบาท ในปี 2550

*** พบกับ สร้างมูลค่าเพิ่มสำหรับสหกรณ์ภาคการเกษตรด้วย EVA ได้ในฉบับต่อไป