Sorry, your browser does not support JavaScript!
W3C
fontsizes fontsizem fontsizel
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์

กรมตรวจบัญชีสหกรณ์



 
โดย ธัญญา ศุกลรัตน์ชัย
 
             สหกรณ์ร้านค้า เป็นสหกรณ์ประเภทหนึ่งที่ผู้บริโภครวมกันจัดตั้งขึ้น เพื่อจัดหาสินค้าเครื่องอุปโภคบริโภคและรวบรวมผลิตผล ผลิตภัณฑ์มาจำหน่ายแก่สมาชิกและบุคคลทั่วไป ในต่างประเทศนิยมเรียกว่า "สหกรณ์ของแม่บ้าน" โดยจดทะเบียนตามพระราชบัญญัติสหกรณ์ พ.ศ. 2542 ในประเภทสหกรณ์ร้านค้า มีสภาพเป็นนิติบุคคล ซึ่งสมาชิกผู้ถือหุ้นทุกคนเป็นเจ้าของ สมาชิกลงทุนร่วมกันในสหกรณ์ด้วยความสมัครใจ เพื่อแก้ไขความเดือนร้อนในการซื้อเครื่องอุปโภคบริโภค และเพื่อผดุงฐานะทางเศรษฐกิจของตนและหมู่คณะ เมื่อสิ้นปีสหกรณ์มีกำไรสุทธิประจำปีสมาชิกจะได้รับเงินปันผล ตามหุ้น และเงินเฉลี่ยคืนตามส่วนที่ได้ทำธุรกิจกับสหกรณ์
             สหกรณ์ร้านค้าแห่งแรกเกิดขึ้นที่เมืองรอชเดล ประเทศอังกฤษ เมื่อปี พ.ศ. 2387 (ค.ศ. 1844) สหกรณ์ร้านค้าแห่งนี้มีชื่อเสียงมากเพราะเป็นร้านแรกที่จัดตั้งสำเร็จ และได้วางหลักการของสหกรณ์ร้านค้าขึ้นถือปฏิบัติเป็นครั้งแรก ซึ่งต่อมาได้แพร่หลายไปในประเทศต่าง ๆ ทั่วโลก ทั้งสหกรณ์ร้านค้าและสหกรณ์ประเภทอื่น ๆ
             ประเทศไทยได้เริ่มจัดตั้งสหกรณ์ร้านค้าเมื่อปี พ.ศ. 2480 โดยตั้งขึ้นในหมู่ชาวชนบทของอำเภอเสนา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา แต่สหกรณ์ร้านค้านี้ก็ต้องเลิกไป ต่อมาได้มีการจัดตั้งสหกรณ์ร้านค้าเพิ่มขึ้นอีกหลาย ๆ แห่ง อนึ่ง สหกรณ์ร้านค้าที่ดำเนินงานประสบความสำเร็จมักจะเป็นสหกรณ์ที่จัดตั้งขึ้นในตัวเมืองซึ่งประชาชนอาศัยอยู่หนาแน่น และสหกรณ์ร้านค้าที่ตั้งขึ้นในหน่วยงานราชการและหน่วยงานเอกชน สำหรับสหกรณ์ร้านค้าในชนบทนั้นมักดำเนินงานไม่ประสบความสำเร็จเท่าที่ควร
             ในรอบปี 2554 มีสหกรณ์ร้านค้าทั้งสิ้นจำนวน 273 แห่ง ดำเนินธุรกิจตามปกติเพียง 179 แห่ง คิดเป็นร้อยละ 64.16 ของจำนวนสหกรณ์ร้านค้าทั้งสิ้น สมาชิกของสหกรณ์มีจำนวน 725,425 คน ดำเนินธุรกิจตามวัตถุประสงค์หลักของสหกรณ์ มีปริมาณธุรกิจรวม 6,048.19 ล้านบาท เพิ่มขึ้น 576.01 ล้านบาท หรือเพิ่มขึ้นร้อยละ 10.53 การดำเนินงานของสหกรณ์อยู่ภายใต้ทุนดำเนินงานทั้งสิ้น 2,436.02 ล้านบาท แบ่งเป็นแหล่งเงินทุนภายใน 2,092.15 ล้านบาท และแหล่งเงินทุนภายนอก 343.87 ล้านบาท สามารถสร้างผลกำไรสุทธิประจำปีโดยรวม 165.83 ล้านบาท เพิ่มขึ้นจำนวน 4.88 ล้านบาท หรือร้อยละ 3.03 สหกรณ์ที่มีกำไรสุทธิรวม 153 แห่ง คิดเป็นร้อยละ 85.47 ของสหกรณ์ที่ดำเนินธุรกิจ และสหกรณ์ที่ดำเนินงานขาดทุนสุทธิ 26 แห่ง คิดเป็นร้อยละ 14.53 เมื่อพิจารณาแต่ละด้านของสหกรณ์ปรากฏผลดังนี้

การเติบโตของกิจการ
              ระหว่างปีกิจการสหกรณ์ร้านค้ามีการขยายตัว โดยลงทุนเพิ่มขึ้นในสินทรัพย์จำนวน 166.71 ล้านบาท แบ่งเป็นการลงทุนในสินทรัพย์หมุนเวียน จำนวน 103.54 ล้านบาท ส่วนใหญ่อยู่ในรูปของ เงินสดและเงินฝากธนาคาร และลูกหนี้ สำหรับสินทรัพย์ไม่หมุนเวียน จำนวน 63.17 ล้านบาท อยู่ในรูปของที่ดิน อาคาร และอุปกรณ์ และอื่น ๆ ตามลำดับ
              สำหรับผลการดำเนินงาน พบว่าสหกรณ์มียอดขายและบริการในปี 2554 จำนวน 5,909.47 ล้านบาท ปี 2553 จำนวน 5,406.36 ล้านบาท เพิ่มขึ้นจำนวน 503.11 ล้านบาท บ่งชี้ให้เห็นว่าสินค้าและบริการของสหกรณ์ยังคงได้รับการตอบรับจากสมาชิกและบุคคลทั่วไปเป็นอย่างดี ดังนั้นในภาพรวม จะเห็นว่าสหกรณ์ยังสามารถดำเนินงานไปได้ด้วยดีเป็นปกติ มีการเติบโตของทั้งสินทรัพย์และรายได้
สภาพคล่อง
              ในรอบปี 2554 สหกรณ์ลงทุนเพิ่มในสินทรัพย์หมุนเวียน เท่ากับ 103.54 ล้านบาท ขณะที่มีหนี้สินหมุนเวียนเพิ่มเท่ากับ 74.91 ล้านบาท เมื่อพิจารณาอัตราส่วนสินทรัพย์หมุนเวียนต่อหนี้สินหมุนเวียนมีค่าค่อนข้างสูงเท่ากับ 3.30 เท่า เมื่อเทียบกับปี 2553 เท่ากับ 3.59 เท่า พบว่าความสามารถในการชำระหนี้ระยะสั้นมีระดับที่ลดลงไปจากเดิมแต่สภาพคล่องยังอยู่ในเกณฑ์ที่ดีเป็นปกติ พิจารณาจากคุณภาพของสินทรัพย์หมุนเวียน เช่น ลูกหนี้เงินกู้ และสินค้าคงเหลือ พบว่ายังมีคุณภาพดีโดยดูได้จากอัตราลูกหนี้เงินกู้ระยะสั้นที่ชำระหนี้ได้ตามกำหนดต่อหนี้ที่ถึงกำหนดชำระสูงถึงร้อยละ 98.41 และมีอัตราการหมุนของสินค้าเท่ากับ 20.53 ครั้ง 

ประสิทธิภาพในการบริหารสินทรัพย์    
               เมื่อเปรียบเทียบระหว่างปี 2554 และปี 2553 สหกรณ์มีสินทรัพย์เพิ่มขึ้นจำนวน 166.71 ล้านบาท ในขณะที่ยอดขายเพิ่มขึ้น 503.11 ล้านบาท เมื่อพิจารณาข้อมูลแล้วพบว่าอัตราการเพิ่มของยอดขายเร็วกว่าอัตราการเพิ่มของสินทรัพย์รวม ลักษณะดังกล่าวส่งผลให้อัตราส่วนการขายต่อสินทรัพย์รวม มีค่าสูงกว่าเดิมจากปี 2553 เท่ากับ 2.38 เป็น 2.43 ในปี 2554
               สำหรับอัตราส่วนยอดขายต่อสินทรัพย์ไม่หมุนเวียนในปี 2554 เท่ากับ 8.16 ปี 2553 เท่ากับ 8.18 สะท้อนถึงประสิทธิภาพการใช้สินทรัพย์ไม่หมุนเวียนในการสร้างรายได้ลดลงกว่าเดิมเล็กน้อย แต่ก็ยังถือว่าอยู่ในระดับสูง จึงสามารถกล่าวได้ว่าประสิทธิภาพในการใช้สินทรัพย์ของสหกรณ์ยังคงอยู่ในเกณฑ์ดีสามารถยอมรับได้

ความสามารถในการทำกำไร 
               รายได้จากการขายและบริการของสหกรณ์ในปี 2554 จำนวน 5,909.47 ล้านบาท ปี 2553 จำนวน 5,406.36 ล้านบาท เพิ่มขึ้นจำนวน 503.11 ล้านบาท พบว่าผลการดำเนินงานของสหกรณ์มีการสร้างรายได้อยู่ในเกณฑ์ที่ดีส่งผลให้มีกำไรเพิ่มขึ้น 4.88 ล้านบาท เมื่อหันมาดูถึงต้นทุนขายต่อยอดขายอยู่ในระดับประมาณร้อยละ 92 ทั้ง 2 ปี ถึงแม้ว่ายอดขายจะเพิ่มขึ้นแต่สัดส่วนต้นทุนขายต่อยอดขายก็ไม่ลดลง จึงทำให้ผลกำไรที่ได้ไม่สูงไปกว่าเดิมมากนัก ดังนั้นสหกรณ์ควรที่จะหามาตรการในการลดหรือประหยัดค่าใช้จ่ายที่ไม่จำเป็นบางตัวลงเพื่อคงสภาพที่ดีของสหกรณ์ต่อไป
  

                จากที่กล่าวมาแล้วข้างต้นสรุปได้ว่า ฐานะการเงินและผลการดำเนินงานของสหกรณ์ร้านค้าในรอบปี 2554 อยู่ในเกณฑ์ที่ดี แต่มีข้อสังเกตว่าสหกรณ์มีปัญหาสัดส่วนต้นทุนขายค่อนข้างสูงทั้งที่ยอดขายมีระดับเพิ่มสูงขึ้น แม้การดำเนินงานมีกำไร แต่ถ้าเข้าไปตรวจสอบและแก้ปัญหาในจุดนี้จะช่วยให้ผลการดำเนินงานในด้านกำไรของสหกรณ์ดีขึ้นกว่าระดับที่เป็นอยู่ได้
                แต่อย่างไรก็ตามในภาวะเศรษฐกิจปัจจุบันที่มีการแข่งขันกันสูง ห้างสรรพสินค้าและร้านสะดวกซื้อที่เกิดขึ้นแทบทุกที่สามารถเข้าถึงประชาชนทุกหมู่เหล่า สหกรณ์ร้านค้าจึงจำเป็นต้องสร้างแรงจูงใจและบริหารจัดการด้านต่าง ๆ ให้ครองใจสมาชิกที่ทำธุรกิจกับสหกรณ์นั้นยังคงทำธุรกิจกับสหกรณ์ต่อ และเพิ่มจำนวนสมาชิกที่ไม่เคยทำธุรกิจกับสหกรณ์ให้หันมาทำธุรกิจกับสหกรณ์ เพื่อความเจริญก้าวหน้าของสหกรณ์ต่อไป
ข่าว/บทความยอดนิยม ข่าว/บทความที่คะแนนโหวตสูงสุด ข่าว/บทความล่าสุด
Learning English : ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง (22/03/2550)
สินเชื่อที่ไม่ก่อให้เกิดรายได้ (Non-Performing Loan: NPL) ของสหกรณ์และกลุ่มเกษตรกรปี 2555
วิกฤตเศรษฐกิจกระทบเศรษฐกิจสหกรณ์ออมทรัพย์หรือไม่ อย่างไร...
บัญชีต้นทุนประกอบอาชีพช่วยเกษตรกรเรื่องภาษีได้
ผู้สอบบัญชีสหกรณ์มีบทบาทและหน้าที่ในการป้องกันและตรวจสอบการทุจริตในสหกรณ์ได้อย่างไร
ภาพรวมภาวะเศรษฐกิจทางการเงินของสหกรณ์และกลุ่มเกษตรกรไทย ปี 2549 (28/03/2550)
กฎหมายที่เกี่ยวกับความปลอดภัยด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ (Information Law)
“ขนิษฐา มะโนสมบัติ”ครูบัญชีอาสา จังหวัดเชียงรายใช้ศาสตร์พระราชานำทางชีวิต พลิกวิกฤตด้วยเศรษฐกิจพอเพียง
มิติทางการเงินที่มีผลต่อหนี้สินของสหกรณ์ประมงในประเทศไทย
สหกรณ์ไทย ...คืนกำไรสู่สมาชิก 80.52 %
สถานการณ์ภาวะเศรษฐกิจของสหกรณ์ออมทรัพย์ และแนวโน้ม ปี 2568
สถานการณ์การค้าข้าวไทยและการรวบรวมผลิตผลข้าวเปลือกของภาคสหกรณ์์ไทยปี 2567
สหกรณ์และกลุ่มเกษตรกรที่มีส่วนขาดแห่งทุน
หนี้ที่ชำระไม่ได้ตามกำหนด/NPL ภาคสหกรณ์ไทย ในไตรมาส 2/2567
สุขภาพทางการเงินของสหกรณ์ออมทรัพย์
จำนวนคนอ่าน 27176 คน จำนวนคนโหวต 14 คน

  จำนวนคนโหวต 14 คน
โหวตคะแนนให้ข่าว/บทความนี้
1 2 3 4 5

  ระดับ 

  ให้ 1 คะแนน
0%
  ให้ 2 คะแนน
 
7%
  ให้ 3 คะแนน
0%
  ให้ 4 คะแนน
 
29%
  ให้ 5 คะแนน
 
64%
เกี่ยวกับเรา
  • ประวัติ
  • อาคารอนุรักษ์
  • ทำเนียบอธิบดีกรมตรวจบัญชีสหกรณ์
  • ผังโครงสร้างกรมตรวจบัญชีสหกรณ์
  • วิสัยทัศน์ พันธกิจ และเป้าหมาย
  • ค่านิยมหลัก
  • วัฒนธรรมองค์กร
  • ทำเนียบ / สถานที่ตั้ง

  • กฎหมายที่เกี่ยวข้อง

    สงวนลิขสิทธิ์ 2559 - กรมตรวจบัญชีสหกรณ์ 12 ถนนกรุงเกษม แขวงวัดสามพระยา เขตพระนคร กรุงเทพฯ 10200
    ศูนย์บริการประชาชน (Call Center) 0 2016 8888 โทรสาร 0 2282 0889
     

    Valid HTML 4.01 Transitional

    การแสดงผลหน้าเว็บไซต์จะสมบูรณ์ที่สุดสำหรับ Google Chrome และ Internet Explorer ความละเอียดหน้าจอ 1024 x 650 pixel